Waarom Cruyff gelijk heeft
Ik weet niet hoe lang deze bijdrage wordt, want ik ga betogen dat Johan Cruyff in zijn strijd voor een nieuw Ajax gelijk heeft. Het moet met een U-bochtredenering, die ons terugvoert naar een middag in maart 1993. Daarover verderop meer. U-bochtredenering? Het moet niet gekker worden. Het gelijk van Cruyff zit 'm, wat mij betreft, niet zozeer in de inhoud. Daarover zijn alle partijen het wel eens. De ideeën van Cruyff komen goeddeels overeen met de aanbevelingen in het rapport van de commissie Coronel. En zelfs de onbuigzame Rik van den Boog geeft keer op keer aan dat hij het helemaal met de opvattingen van Johan eens is. Maar ideeën blijven ideeën zolang de daadkracht om die ideeën uit te voeren ontbreekt.
Nu neem ik u mee terug naar die maartse middag in 1993. Een bekerduel in De Meer. Ajax - NEC. Ik weet dat zo goed, omdat ik er destijds een column over heb geschreven in De Courant Nieuws van de Dag en die staat in een boekje dat voor mij ligt. Ik was boos, heel boos. Niet omdat Ajax dat bekerduel, nota bene thuis, van NEC verloor, maar omdat de wedstrijd werd ontsierd door het gedrag van NEC-supporters die ook toen al de vermeende joodse identiteit van de thuisclub aangrepen om wat reuring teweeg te brengen.
Ik citeer uit mijn column van destijds: "Daar viel mijn oog op de afrastering waarop het NEC-volkje zijn spandoeken had gehangen. Ik wreef mijn ogen uit. Op een van die spandoeken las ik namelijk de tekst: 'Louis rijdt op gas'. Het leek zo'n onschuldige zin, 'Louis rijdt op gas', maar in werkelijkheid was het een duivelse zinspeling. Niet ontsproten aan het bierkragenniveau van het supporterstype dat al boerend de schlager 'Hij is een transseksueel' ten gehore brengt, maar aan een onvervalste verdorven geest."
Ach, het was 1993 en ik was nog naïef.
Ik weet nog dat ik een tijdje stond te wachten totdat, op last van het bestuur van Ajax, dat spandoek zou worden verwijderd. Maar er gebeurde niets. Dus deed ik het volgende en ik citeer: "Ik stond op van mijn plaats en daalde de betonnen tribunetrap af, tot ik bij een vertegenwoordiger van de Ajax-bewakingsdienst aankwam. 'Moet u luisteren, daar hangt een spandoek met een tekst die direct verwijst naar de jodenvervolging', zei ik vriendelijk. Ik wees naar de afrastering. De bewakingsman kon niet ouder zijn dan vijfentwintig. Zo'n jongen die bij wijze van spreken al twee keer de oorlog niet had meegemaakt. Hij wierp een onwillige blik in de richting van het NEC-vak, keek mij aan alsof ik zojuist uit een psychiatrische inrichting was ontslagen en antwoordde: 'Tja meneer, zo gaat dat tegenwoordig in voetbalstadions'. Ik probeerde vriendelijk te blijven, al hield ik op iets te scherpe toon aan: 'Maar dit is het Ajax stadion, dit is ONS stadion. WIJ maken uit welke spandoeken hier mogen hangen. Kunt u niet uw collega's waarschuwen, zodat het spandoek kan worden verwijderd'? Wederom die blik vol onbegrip. Die blik waardoor je je in de omgekeerde wereld waant. Die blik van 'man waar maak je je druk om? Ga toch lekker op je plaats zitten om naar voetballen te kijken en zeur mij niet aan m'n hoofd'. "
Ik zal de rest van die column samenvatten. De bewakingsman beloofde er werk van te zullen maken, maar ik zag aan zijn gezicht dat hij loog alsof het gedrukt stond. Dat spandoek bleef de hele wedstrijd hangen, de NEC-supporters bleven 'joden joden' roepen en Ajax verloor niet alleen het duel, maar ook zijn geloofwaardigheid.
En nu mijn punt, de verbinding met het gelijk dat Cruyff nu heeft. Het bestuur van Ajax, onder leiding van Michael van Praag, greep niet in. Liet dat spandoek gewoon hangen. Toonde nul daadkracht. In dat bestuur zat ook Uri Coronel, de man die afgelopen zondag in Buitenhof beweerde dat hij al twintig jaar tegen dit soort verbaal voetbalvandalisme strijdt. Dat is niet waar. Het bewijs werd zeventien jaar geleden geleverd op die middag in maart. Misschien had Coronel wel iets willen doen, maar hij deed het niet. Misschien wil Coronel ook nu wel iets doen, maar ik denk dat het hem wederom aan daadkracht zal ontbreken. Als je echte veranderingen wilt doorvoeren, moet je rigoureus zijn. Met een goed doortimmerd rapport ben je er niet. Cruyff weet dat. Cruyff weet ook dat Uri Coronel en Rik van den Boog in woorden tot alles bereid zijn, maar dat ze het als het er op aankomt in daden laten afweten.
Begrijp mij niet verkeerd. Uri Coronel is een clubman in hart en nieren. Hij heeft een roodwit hart en zet zich al decennia in voor zijn, mijn, ons Ajax. Maar net als in 1993 zal hij ook nu niet doorpakken. Misschien siert dat hem wel. Het ìs ook niet gemakkelijk om de bezem door een organisatie te halen, mensen uit hun functie te zetten of zelfs de laan uit te sturen. Maar soms is het noodzakelijk, omdat een hoger belang dat vergt. Een rapport met ware woorden leidt niet zelden tot lelijke daden. Bij het Barcelona dat wel naar Cruyff luisterde kunnen ze daarover meepraten. Maar ook over de successen die na de omwenteling kwamen.
En daarom heeft Cruyff gelijk.