Jaargetijdenjongen voor het Zeilmeisje
In mijn tuin staat, onopvallend in al zijn bescheidenheid, Jaargetijdenjongen Herfst. Zijn voornaam ken ik niet. Gelukkig maar, want die zou alleen maar afbreuk doen aan de zeven zingende lettergrepen: Jaar-ge-tij-den-jon-gen-Herfst. Graag in één vloeiende klank uitspreken. Zoals Kandidaat Katholiek A, Loodgietend Prijsdier M of De Meedogenloze Jongen. Ik durf er mijn eerste druk van De Avonden onder te verwedden dat Gerard Reve een onnavolgbare novelle over Jaargetijdenjongen Herfst zou hebben geschreven als hij van zijn bestaan had geweten. Jaargetijdenjongen Herfst, gekleed in een paarse corduroy broek, of nog beter in een blauwe overall waarvan de mouwen twee slagen zijn opgerold.
Ik zag Jaargetijdenjongen Herfst bij een tuincentrum in Almere en ik viel als een blok voor hem. Nou ja, liever gezegd voor zijn naam. Ik kocht hem voor een grijpstuiver, maar het voelde alsof ik hem had geadopteerd. De hond die aan zijn voeten rust, kreeg ik er gratis bij. Jaargetijdenjongen Herfst staat sinds jaar en dag in de tuin, niet ver van Ajax. Ja, ik heb iets met beelden, vooral als ze goedkoop zijn en zo kitscherig dat de ware kunstkenner er de neus voor ophaalt.
Jaargetijdenjongen Herfst heeft in al die jaren nog nooit enig teken van leven vertoond. Er komt geen stom woord uit, zogezegd. Feitelijk geldt hetzelfde voor Jan Modaal, die ik in 2002 voor 500 gulden op de Albert Cuyp kocht, maar bij Jan heb ik soms het idee dat hij op het punt staat iets te berde te brengen en bij nader inzien besluit er het zwijgen toe te doen, al was het maar om mij niet het idee te geven dat ik in een psychose ben beland. Jan is levensgroot, zit op een barkruk, houdt een biljartkeu in de welgevormde handen en resideerde jarenlang aan de vergadertafel in mijn werkkamer toen ik nog wethouder te Almere was. Als ik tijdens een overleg dreigde in te dutten, vroeg ik Jan steevast: "En Jan, wat vind jij er nou van?" Dan was er meestal wel een slimmerik die opmerkte: "Nou wethouder, Jan Modaal zegt niets," waarop ik de voorzet kon inkoppen met een welgemeend: "Maar hij denkt er het zijne van."
Jan zit nu in de woonkamer. Toen ik als wethouder vertrok, zei een ambtenaar: "We zullen op zoek moeten naar een leuk plekje voor Jan Modaal." Blijkbaar kon hij zich niet voorstellen dat een wethouder zo'n beeld uit eigen zak zou betalen. Menige schoonmaker schrok zich een hoedje als hij of zij oog in oog kwam te staan met Jan Modaal. En ook voorbijgangers in de straat waar ik woon deinzen regelmatig terug als zij de forse gestalte van Jan door het venster ontwaren.
Maar laat ik mij beperken tot Jaargetijdenjongen Herfst. Ik meen een bestemming voor hem te hebben gevonden. De afgelopen weken volgde ik Zeilmeisje Laura tijdens de laatste loodjes van haar tocht rond de wereld. Ik heb haar zelfs een keer gemaild om mijn bewondering voor haar prestatie te uiten. Laura Dekker, volgens Aaf Brandt Corstius in De Volkskrant, inmiddels een zeilpuber. Ben ik het mee eens, want het Zeilmeisje koppelt een opmerkelijke volwassenheid als zeevrouw aan de sikkeneurigheid die je bij veel adolescenten ziet. Ze heeft het helemaal gehad met Nederland, de instanties die haar tot de laatste dag van haar queeste dwars zaten, het gebrek aan erkenning kortom. Daarom legde zij met haar boot Guppy op Sint Maarten aan en niet in de haven van Hoek van Holland. Na wekenlang in alle eenzaamheid op het onafzienbare ruime sop te hebben gedobberd, waren haar eerste woorden: "overwhelming" en "weird". Dit verklaart veel, onder meer de naam Guppy. Het Zeilmeisje weet niet of ze nog wel in Nederland wil wonen. Gelukkig heeft ze drie nationaliteiten, dus wie doet haar wat?
Ik denk dat Zeilmeisje Laura, zodra ze haar HAVO-diploma heeft gehaald, een nieuwe, nog indrukwekkender zeiltocht gaat ondernemen. Als Grootzeilmeisje, want uit de omstreden dertienjarige is, blijkens de illustraties op haar weblog, een hele dame gegroeid. Ze zal de zeven zeeën blijven bevaren. Dat is haar bestemming. Maar moet dat weer helemaal in haar uppie op het scheepje Guppy? Nee, het Zeilmeisje kan wel wat gezelschap gebruiken aan boord. En wie is daar meer geschikt voor dan Jaargetijdenjongen Herfst? Ze zal geen kind aan hem hebben. Hij zal haar nooit tegenspreken en als ze juist daarom een keertje boos op hem is, kan ze hem zo buiten de kajuit zetten. Ook al giert de wind langs de gangboorden en bevriezen de regendruppels nog voor zij het dek hebben geraakt, Jaargetijdenjongen Herfst zal alles zonder een kik te geven doorstaan. Samen met De Hond Zonder Naam.
Het zal mij niet licht vallen afstand te doen van Jaargetijdenjongen Herfst, maar hij is voor jou Laura. Als je opnieuw de wereld gaat bezeilen, of het nu is om de noord of om de zuid, mag jij Jaargetijdenjongen Herfst meenemen als reisgenoot. Ik heb wel genoeg aan Jan Modaal.